Hefur Guð áhuga á steinrunnu kerfi? (inngangur í leikskrá: Guð blessi Ísland)

Hefur Guð áhuga á steinrunnu kerfi? (inngangur í leikskrá: Guð blessi Ísland)

 

 

 

 

Frá því ræðu forsætisráðherra í sjónvarpi mánudaginn 6. október 2008 lauk með orðunum Guð blessi Ísland og þar til mótmæli á Austurvelli náðu hámarki með bálköstum, bareflum og táragasi hinn 21. janúar 2009 var hið eiginlega hrun innsiglað. Fjármálakerfið var fallið, ríkisstjórninni ekki lengur sætt og tiltrú almennings á stofnunum samfélagsins yrði aldrei söm. Með hverjum nýjum degi höfðu komið fram upplýsingar um það hvernig kaupin gengu fyrir sig bak við tjöldin áður en bankarnir hrundu. Rannsóknarskýrsla Alþingis leiddi síðan í ljós að hér hafði viðgengist mikil spilling þar sem sterkir fjárhagslegir hagsmunir voru samtvinnaðir hinu pólitíska valdi. Orð ritstjóra Morgunblaðsins sem hafði verið í miðju íslensks valdakerfis í hálfa öld áttu eftir að brenna sig inn í þjóðarsálina. Hann lýsti íslensku þjóðfélagi undangenginna áratuga sem ógeðslegu; þar hefðu hvorki ríkt hugsjónir né prinsipp, aðeins tækifærismennska og valdabarátta.

Einkavæðing banka og fleiri ríkisfyrirtækja fyrir og eftir síðustu aldamót skóp sterka auðmenn sem höfðu tögl og hagldir í samfélaginu. Þeir fengu ríkiseignir á silfurfati sem þeir áttu ekki skilið fremur en þjóðin að sitja uppi með afleiðingarnar af slíkri samþjöppun valds og eigna á fárra hendur. Þeir efnuðust  vegna óeðlilega greiðs aðgangs að lánsfé bankanna í krafti eignarhalds eða náinna tengsla en ekki vegna ómældrar eljusemi og dugnaðar. Hugtakið yfir einkavæðingu af þessu tagi er “kleptocracy” eða þjófræði. Peningamennirnir áttu fjölmiðla og þar með máttugasta vopnið til að móta almenningsálitið. Með fjárframlögum sínum gátu þeir haft úrslitaáhrif hverjir voru kjörnir til áhrifa. Pólitískir flokkar kepptu um fjárhagslegan stuðning viðskiptablokka. Menn gengu í stjórnmálaflokka, ekki af hugsjón heldur til að eignast bakland. Kerfi frændhygli var fast í sessi eins og hugtökin “innmúraðir” og “innvígðir” eru til vitnis um. Í þessu klíkusamfélagi var mönnum umbunað með stöðuveitingum; í stjórnsýslu, fjármála- og eftirlitsstofnum, dómstólum, menntastofnunum, ríkisfjölmiðlinum og víðar. Hinum gagnrýnu var ýtt út á jaðarinn. Þannig varð spillingin sjálfbær. Ekkert svigrúm var fyrir rannsóknarblaðamennsku til að fletta ofan af því sem var að eiga sér stað. Auglýsendur studdu fjölmiðla sem studdu kerfið. Langvarandi sjálfs-ritskoðun var innan fjölmiðla, í akademíu og þeim stofnunum sem hefðu átt að veita viðnám.

Samfélagið sem hrundi var sýkt af spillingu og stofnanir þess eins og strá í vindi í hinni alþjóðlegu kreppu, sem geisaði á fjármálamörkuðum árið 2008. Hróp búsáhaldabyltingarinnar á vanhæfa ríkisstjórn endurspegluðu þá tálsýn að ný ríkisstjórn myndi færa kjósendum nýja tíma og nýja siði. Gerð var tilraun til að forma nýjan samfélagssáttmála. Á sama tíma tók vinstri stjórnin allt öðru vísi á skuldum hinna auðugu en hinna efnaminni; og ætlaði þjóðinni að taka á sig icesave-skuldbindingar einkabanka. Stjórn sem á eftir kom var síðan hrakin frá völdum vegna uppljóstrana í Panamaskjölum um að ráðherrar ættu fé í skattaskjólum. Hruns-martröðin hélt áfram og enn ríkir upplausn í þjóðfélaginu sem sér ekki fyrir endann á. Þingkosningar á eins árs fresti eru til vitnis um að ekkert pólitískt afl hefur skýrt umboð frá kjósendum.

Fulltrúalýðræðið á víða um heim undir högg að sækja og almennt vantraust á stofnunum samfélagsins helst í hendur við vitneskju almennings um spillingu og getuleysi stjórnvalda til að snúa við þróuninni í átt frá aukinni misskiptingu auðs. Kjósendum finnst þeir ekki lengur hafa úrslitaáhrif því það skipti litlu máli hver taki við stjórnartaumunum eftir kosningar.

Ríki heims standa frammi fyrir stórfenglegum vandamálum; umhverfisvá, hryðjuverkum, flóttamannastraumi, vélmennum sem munu taka yfir störf fólks á vinnumarkaði og þeirri staðreynd að fjármálaglæpir eru tíðir, peningaþvætti og mun meira fé geymt í skattaskjólum en áður var talið (jafngildi um 15% af vergri landsframleiðslu í Evrópu). Rússnesku olíugarkarnir eru taldir geyma megnið af auði sínum í skattaskjólum. Þeir auðguðust í spilltu einkavæðingarferli eftir hrun kommúnismans og eru síðan grundvöllur nýrrar pólitískrar yfirstéttar. Þríeyki Evrópusambandsins, Evrópska seðlabankans og Alþjóða gjaldeyrissjóðsins hefur undanfarin ár þrýst á einkavæðingu ríkiseigna í stórskuldugum ríkjum álfunnar, Grikklandi, Ítalíu, Spáni og Portúgal með þátttöku stórfyrirtækja, tilheyrandi spillingu og klíkuskap. Það er ógn við lýðræðið þegar fjársterkir aðilar notfæra sér tímabundna erfiðleika í samfélögum til að komast yfir ríkiseignir en þannig eru olígarkar að verða ráðandi stétt í stjórnkerfum víða um lönd. Hagfræðingurinn Thomas Picketty benti á það í tímamótaverki 2014 að efnalegur ójöfnuður í Bandaríkjunum er meiri en í nokkru öðru samfélagi, nokkru sinni og nokkurs staðar. Önnur ríki fylgja í kjölfarið. Því má ekki gleyma að stjórnskipun Bandaríkjanna varð til sem andsvar við fámennisstjórn. Framkvæmdastjóri Alþjóðagjaldeyrissjóðsins taldi mikilvægt að brýna fyrir auðkýfingum á árlegum fundi í Davos í janúar 2017 að tími væri kominn til að skipta upp eignum og auði, sem hefði færst á alltof fáar hendur. Á sama tíma kom ný skýrsla frá Oxfam sem sýndi að átta menn eiga jafnmikinn auð og helmingur mannkyns. Á Íslandi er ójöfnuður einnig  að aukast á nýjan leik eftir hrun en efnamestu 10 prósentin eiga um tvo þriðju af öllum eignum landsins.

Það er sama hvaða hugtak er notað yfir fámennisstjórnir því  eðli máls samkvæmt byggir tilvist þeirra á því að kæfa niður andóf. Á undanförnum árum höfum við færst nær hinni orwellsku dystópíu þar sem félags- og tæknilegar framfarir þrengja æ meir að frelsi einstaklingsins. Stórfyrirtæki á alþjóðavísu og öfl þeim tengd fylgjast grannt með andófi á netinu og reyna að koma í veg fyrir uppljóstranir. ,,Hugsanalögreglan” kortleggur umferð almennings í netheimum og við berumst hraðar með straumnum þangað sem við ætluðum alls ekki að fara  – í áttina frá friðhelgi einkalífs, réttinum til upplýsingar, tjáningar- og skoðanafrelsis, burt frá þeim pólitísku og borgaralegu réttindum sem alþjóðlegir samningar eftirstríðsáranna áttu að tryggja. Dómstóll Evrópusambandsins hefur m.a s. nýlega staðfest að til sé ,,réttur til að gleyma” og veitt stórfyrirtæki á borð við Google sjálfdæmi í að ákveða hvaða upplýsingar á netinu megi fjarlægja. Þannig er unnt að afmá umfjöllun og staðreyndir, sem ella myndu skerpa sýn fólks á samtímann og söguna.

Fámennsistjórn olígarka, alþjóðlegra stórfyrirtækja og vogunarsjóða á ekkert skylt við þær grunnhugmyndir sem vestræn stjórnskipun frá 18. öld byggir á. Kerfi olígarka með auði þeirra og áhrifum kemur til með erfast. Kerfi sem þolir hvorki stöðuga endurskoðun og gagnrýni, né veitir svigrúm fyrir heilbrigt einkaframtak, félagslegt réttlæti, skoðanafrelsi og friðhelgi einkalífs, á meira skylt við kerfi lénsherra, konunga og keisara fyrri alda en draumsýnina um lýðræði með pólitískum og borgaralegum réttindum.

Í þeirri stöðu sem orðin er í heiminum í dag er ljóst að stjórnkerfi eru flest steinrunnin og hugmyndafræðilega ráðþrota gagnvart aðsteðjandi vandamálum sem varða allt mannkyn. Það hefur gerst áður í sögunni og endað með hruni, í Róm til forna og æ síðan þar sem andlýðræðisleg stjórnvöld hafa sprottið úr spilltum jarðvegi. Baráttan fyrir réttlátu samfélagi er hins vegar á ábyrgð okkar allra og þar megum við aldrei gefast upp því þá er forsendan fyrir tilvist okkar eiginlega brostin.

 

 

Reykjavík, 15. október 2017

Herdís Kjerulf Þorgeirsdóttir

 

Verndum Internetið

Verndum Internetið

Internetið (veraldarvefurinn) er eign okkar allra. Fjarskiptayfirvöld í Bandaríkjunum (FCC) munu hafa uppi áform um að varpa reglum um svonefnt nethlutleysi (net neutrality) fyrir róða. Samskipti sem fara um internetið sendast á milli staða í gegnum netbúnað internetfyrirtækja (e. internet service provider, skammstafað ISP). Þessi netbúnaður er eins konar æðakerfi internetsins og sér hann um að senda alla umferð á milli notenda á sinn stað. Núgildandi reglur í Bandaríkjunum skylda internetfyrirtæki til að þess að tryggja jafnan aðgang allra að efni á internetinu og í því felst net-hlutleysið. Ef slakað er á þessum reglum fá stórfyrirtæki á fjarskiptamarkaði völd til að beina umferð notenda internetsins í þann farveg sem þjónar þeirra hagsmunum.

Þetta er stórhættuleg þróun fyrir borgara í lýðræðislegu samfélagi. Völd stórfyrirtækja og alþjóðlegs fjármagns eru nú þegar yfirgengileg. Því  skýtur það skökku við að á sama tíma og áform eru uppi um að varpa nethlutleysi fyrir róða eru bandarísk stjórnvöld að reyna að koma  í veg fyrir samruna AT&T og Time Warner, einmitt í þeim tilgangi að koma í veg fyrir einokun  á fjölmiðlamarkaði.

Internetið á að vera galopið og aðgengilegt öllum. Rúmlegar þrír milljarðar jarðarbúa reiða sig á notkun þess. Stórfyrirtæki eiga ekki að vera í hlutverki dyravarða sem hafa þá hagsmuni helsta að vinna neytendur á band auglýsenda en hundsa mikilvægi þess að borgarar geti átt samskipti á netinu og ekki síst til að eiga í lýðræðislegum skoðanaskiptum. Ef nethlutleysi  er afnumið fá þessi internetfyrirtæki að stjórna umferðahraðanum um netið í þágu fárra stórra aðila og útiloka t.d. öndverðar skoðanir og eðlileg skoðanaskipti.

Segja má að sigur hafi unnist í þágu nethlutleysis í aðildarríkjum Evrópusambandsins þrátt fyrir tilraunir fjarskiptafyrirtækja til að ná sínu fram. BEREC (Body of European Regulators for Electronic Communications), samstarfsvettvangur evrópskra eftirlitsstofnana á sviði fjarskipta sendi frá sér í ágúst 2016  leiðbeiningarreglur um það hvernig hrinda eigi reglugerð um nethlutleysi í framkvæmd, sem samþykkt hafði verið  í apríl 2016. Búið er að taka reglugerðina upp í EES-samninginn og mun hún taka gildi hér þegar Alþingi hefur gert viðeigandi breytingar á lögum um fjarskipti.

Markmið reglnanna  er að skylda internetfyrirtæki að stjórna umferð um netið á grundvelli jafnræðis og hampa engum umfram annan. Talsmenn nethlutleysis voru fljótir að átta sig á því að stórfyrirtæki á fjarskiptamarkaði  höfðu verið með fingurna í samningu reglugerðarinnar þar sem ákvæði voru óskýrt orðuð og buðu hættunni á misnotkun heim. Þessi ákvæði voru útfærð með nýju leiðbeiningarreglunum og því fullyrða helstu talsmenn nethlutleysis á þingi Evrópusambandsins að með þessu móti hafi sigur unnist í baráttunni við stórfyrirtæki á fjarskiptamarkaði sem höfðu beitt miklu fjármagni í hefðbundinn lobbýisma til að ná fram sínum hagsmunum.

Einn af helstu baráttumönnum fyrir nethlutleysi er sir Tim Berners Lee, sem fann upp veraldarvefinn. Hann hvatti almenning í Evrópu í opnu bréfi sem hann skrifaði ásamt tveimur lagaprófessorum í fyrra að berjast fyrir opnu interneti og koma í veg fyrir að stórfyrirtæki kæmu upp hraðbrautum á internetinu; banna  ætti ,,zero-rating”, þ.e. þegar þessir örfáu risar á fjarskipamarkaði geta krafið ný fyrirtæki um að greiða aðgangseyri  til að tryggja aðgang að efni þeirra með sama hraða og annarra sem fyrir eru (mjög erfitt fyrir sprota fyrirtæki og lítil fyrirtæki sem reiða sig á netið); koma í veg fyrir mismunun og vernda jafnt aðgengi allra að internetinu.

Internetið hefur gerbreytt heiminum og opnaði almenningi nýja leið til áhrifa. Sá hinn sami almenningur er einn fær um að standa vörð um að þessi vettvangur sé áfram opinn í allra þágu.

 

 

Strengjabrúður halda kosningar

Strengjabrúður halda kosningar

Á safni í Jerevan, höfuðborg Armeníu,  með listaverkum rússnesk/armenska listamannsins og kvikmyndaleikstjórans Sergei Parajanov (1924-1990) hangir klippimynd sem ber heitið ,,Strengjabrúður halda kosningar”.  Á safninu eru um 600 listaverk, klippimyndir o.fl., myndir í þrívídd,  munir af heimili hans, ljósmyndir og aðrar menjar um merkilegt líf þessa listamanns sem hafði hugrekki til fara gegn kerfinu í listsköpun sinni. Myndin ,,Strengjabrúður halda kosningar” er frá Sovét-tímanum en á ekki síður við í nútímanum. Þarna er bent á hvernig önnur öfl halda um taumana en strengjabrúður sem standa kjósendum til boða í kjörklefanum. Sergei Parajanavo var með sinn eiginn sérstaka stíl sem kvikmyndaleikstjóri og féllu hugmyndir hans ekki í geð valdhafa Sovétríkjanna sem voru stífir á því hvernig ríkjandi hugmyndafræði skyldi útfærð. Kvikmyndir hans sem hlutu alþjóðlega frægð voru bannaðar í Sovétríkjunum um langt árabil og yfirvöld fundu leið til að rógbera hann, úthúða  honum og loks koma honum í fangelsi á grundvelli ákæra  um nauðgun, samkynhneigð og fyrir mútuþægni. Hann var fyrst ákærður fyrir samkynhneigð 1948 sem var refsivert athæfi í Sovétríkjunum og dæmdur í 5 ára fangelsi. Margir voru tilbúnar að vitna gegn honum af ótta við yfirvöld. Margir vissu þó að hér var um pólitískar ofsóknar að ræða gegn manni sem þorði að sýna andóf gegn kerfinu. Þegar hann var á ný dæmdur í fangelsi 1973 var hann orðinn alþjóðlega þekktur fyrir kvikmyndir sínar og heimsfrægir listamenn reyndu að koma honum til varnar, þ.á m. Federico Fellini, Andrey Tarkovsky, Yves Saint Lauren, Francoise Sagan, Jean-Luc Godar, Luis Bunuel o.fl.

Í fangelsinu vann hann sleitulaust við list sína, notaði allt tiltækt efni, glerbrot úr ruslinu, sælgætisbréf, klippur úr dagblöðum, gamlar brúður, kaffikönnur og hvað sem til féll. Fangaverðirnir reyndu að koma í veg fyrir að hann gæti týnt rusl til að búa til ný og ný listaverk en skilaboð komu úr efri lögum kerfisins að hér væru mikilir listrænir hæfileikar á ferð sem ekki mætti alfarið stoppa. Afstaða hans var sú að eina leiðin til að mæta harðræði, ranglæti, upplognum sökum og sjúklegum tilburðum þeirra sem kæfa vildu andóf væri kærleikur og sköpunargleði. Parajanov sat í fangelsi árum saman og hann var persona non grata í Sovétríkjunum á milli þess sem hann var laus úr fangelsi, sem voru vinnubúðir í Síberíu. Þegar hann lést árið 1990 höfðu kvikmyndir hans hlotið margvísleg verðlaun á  alþjóðlegum kvikmyndahátíðum. Hann komst á eina þeirra en hafði að sjálfsögðu engin efni til að kaupa sér smóking sem var skylduklæðnaður gesta á hátíðinni. Hann mætti þar í sínum fátæklegu fötum en límdi miða á jakkaboðunginn þar sem stóð “No smoking”.

Þegar hann lést úr lungnakrabba árið 1990 sendu aðrir kvikmyndaleikstjórar og frægt listafólk þau skilaboð til yfirvalda í Sovétríkunum að “heimurinn hefði glatað af töframanni”.

 

Blaðamenn í eingangrunarvist í Tyrklandi

Blaðamenn í eingangrunarvist í Tyrklandi

Screen Shot 2017-03-23 at 11.57.42Tugir tyrkneskra blaðamanna búa við algera martröð í linnulausum ofsóknum gegn þeim fyrir skrif þeirra. Þeir hafa verið hnepptir í varðhald án þess að vita hverjar sakir eru bornar á þá, eru jafnvel í einangrun og sæta misþyrminum, allt í þeirri viðleitni stjórnvalda að halda sínu striki. Tyrkland er komið í fremstu röð ríkja sem halda úti ofsóknum gegn fjölmiðlum. Frá þessu skýrir breska blaðið Guardian í dag en fyrr í mánuðinum samþykkti Feneyjanefnd Evrópuráðsins álit sitt á því hvernig þessi meðferð á blaðamönnum og lokanir á fjölmðlum í landinu í kjölfar þess að neyðarástandi var lýst yfir um miðjan júlí s.l. samræmist ekki alþjóðalögum.

 

blaðamenn í einangrun

Rithöfundurinn Ahmet Altan var hnepptur í gæsluvarðhald eftir að neyðarlög voru sett og bróðir hans Mehmet Altan, bíður eftir því að réttað verði yfir honum fyrir gagnrýnin skrif um stjórnvöld.

Í viðtölum við Guardian staðfesta blaðamenn og rithöfundar hrylling sem þeir búa margir við. Rithöfundurinn Ash Erdogan (ekkert skyldur Recep Gayyip Erdogan forseta Tyrklands) var haldið í fimm daga einangrun eftir að hafa verið  hnepptur í varðhald sem hann er nýlega sloppinn úr segist hafa verið brotinn niður á ótal vegu sem erfitt sé að sjá fyrir.

Árásum stjórnvalda á fjölmiðla (190 fjölmiðlafyrirtækjum lokað fyrirvaralaust á grundvelli neyðarlaga) linnir síst nú í aðdraganda þjóðaratkvæðagreiðslu hinn 16. apríl n.k. Þar er stefnt að ýmsum breytingum á stjórnarskrá landsins sem munu gerbylta stjórnkerfinu og auka völd forseta í þá veru að hann verður næstum einráður. Í þessu andrúmslofti ætla stjórnvöld að sjá til þess að engin gagnrýni þrífist. Fjölmiðlar eru beittir fjárhagslegum þrýstingi; auglýsendur þora hvorki né vilja auglýsa í fjölmiðlum sem efna til gagnrýninnar umræðu. Þrýst er á eigendur fjölmiðla að losa sig við blaðamenn sem eru gagnrýnir í fréttaflutningi.

blaðamennÞað eru ekki eingöngu blaðamenn sem sæta ofsóknum í landinu heldur einnig opinberir starfsmenn, háskólakennarar og dómarar. Réttarríkið hefur verið tekið úr sambandi, blaðamönnum er hótað og fælingaráhrif þeirra aðgerða sem hafa verið við lýði lengi eru að lama allan vísi að opinni umræðu í landinu.

Screen Shot 2017-03-23 at 11.27.20Þegar þögnin og óttinn breiða úr sér leysast myrkraöflin úr læðingi og fara sínu fram.

Tyrkland á tímamótum

Tyrkland á tímamótum

Screen Shot 2017-03-16 at 13.16.19Tyrkland stendur á tímamótum, segir Herdís Kjerúlf Þorgeirsdóttir, varaforseti Feneyjanefndarinnar. Erdogan forseti hafi náð þvílíkum tökum á stjórnkerfinu að hugsanlega verði ekki aftur snúið. Ef þjóðaratkvæðagreiðslan fari á þann veg að Erdogan fái stóraukin völd sé það náðarhögg fyrir lýðræðið í landinu og réttarríkið. Herdís var gestur Morgunvaktarinnar á Rás 1.

Sagt var frá því í fréttum að stuðningsmenn Erdogans Tyrklandsforseta hafi brotist inn á síður alþjóðlegra mannréttindasamtaka, stórra fjölmiðla og ýmissa frægra manna á samfélagmiðlinum Twitter og komið þar fyrir slagorðum, þar sem stjórnvöld í Þýskalandi og Hollandi eru fordæmd. Við er tengt myndband af Erdogan forseta og vísað til 16. apríl, þegar þjóðaratkvæðagreiðsla fer fram í Tyrklandi um hvort auka eigi völd forsetans.

Erdogan er viðkvæmur fyrir gagnrýni. Það sannaðist m.a. þegar Feneyjanefndin kynnti þá niðurstöðu sína að með fyrirhuguðum breytingum á stjórnarskrá landsins fjarlægðust Tyrkir grundvallarreglur lýðræðis og réttarríkis. Jafnframt að aðgerðir gegn fjölmiðlum og blaðamönnum á grundvelli neyðarlaganna, sem sett voru í kjölfar misheppnaðs valdaráns í júlí 2016, færu gegn alþjóðalögum. Feneyjanefndin er ráðgjafarnefnd Evrópuráðsins um stjórnskipunarmál – og hefur starfað frá því eftir að múrinn féll og lýðræðisþróun hófst í Austur-Evrópu. Fyrir þessu áliti Feneyjanefndarinnar talaði varaforseti nefndarinnar Herdís Kjerúlf Þorgeirsdóttir, lögmaður. Hún var gestur Morgunvaktarinnar á Rás 1.

Feneyjanefndin
 Mynd: Feneyjanefndin  –  Morgunvaktin
Herdís Kjerúlf Þorgeirsdóttir

Erdogan náð tökum á stjórnkerfinu

Herdís segir að Tyrkland standi á tímamótum, þó í landinu hafi ekki ríkt stöðugleiki á síðustu áratugum. Herinn hafi oft hrifsað til sín völdin. En Erdogan forseti hafi nú náð þvílíkum tökum á stjórnkerfinu að hugsanlega verði ekki aftur snúið. Ef þjóðaratkvæðagreiðslan fer á þann veg að Erdogan fái stóraukin völd sé það náðarhögg fyrir lýðræðið í landinu og réttarríkið.

„Það er í raun og veru uggvænlegt að það sé unnt að halda þjóðaratkvæðagreiðslu um gagngerar breytingar á stjórnarskrá landsins. Allt innbyrðis valdajafnvægi er fellt burtu. Forsetinn fær í raun alræðisvald.“

Það sé í raun sé óhugsandi að halda slíka þjóðaratkvæðagreiðslu um jafn miklar breytingar á sama tíma og neyðarlög gilda í landinu. Frá því neyðarlögin voru sett á í fyrrasumar hafi Erdogan gefið út 21 neyðartilskipun, sem öðlast lagagildi án tilkomu þingsins.

„Hann er í raun búinn að hneppa allt þjóðfélagið í gíslingu. Þetta er gagnger breyting á stjórnkerfi landsins.“

„Það er búið að lama réttarkerfið“

Herdís Kjerúlf Þorgeirsdóttir lýsti því á Morgunvaktinni hvernig Erdogan hefur beitt sér gegn fjölmiðlum í landinu, hvernig málfrelsi hefur í raun verið afnumið og eignir verið gerðar upptækar. Ekki sé hægt að skáka áfram í skjóli meintrar ógnar sem birtist í valdaráninu. Nærri tvöhundruð fjölmiðlafyrirtækjum í Tyrklandi hefur verið lokað fyrirvaralaust án rökstuttra ásakana og hundruð blaðamanna hafa verið fangelsaðir. „Það liggur ekki fyrir neinn dómsúrskurður. Dómstólar hafa ekki staðreynt ásakanirnar. Það er búið að lama réttarkerfið. Búið að brjóta reglur um réttláta málmeðferð. Menn vita ekkert hvaða sakir eru á þá bornar. Þeir hafa ekki hugmynd um það, eru bara hnepptir í gæsluvarðhald.“ En áfram vill Feneyjanefndin reyna að hafa áhrif á tyrknesk stjórnvöld. Herdís segir mikilvægt að halda samtali áfram, en ekki einangra Tyrki frá alþjóðasamfélaginu.

„Ég hef áhyggjur hvernig allt stefnir. Þetta hangir allt saman. Ef Tyrkir fara á vondan stað, þá hefur það víðtæk áhrif. Þetta kemur okkur við. Þetta skiptir okkur máli. Það eru gífurlegir hernaðarlegir, pólitískir, landfræðilegir hagsmunir, sem eru í húfi. En frá mínum sjónarhóli, þá eru það mannréttindin sem mestu skipta, hið almenna stjórnarfar í landinu. Ef þeir hverfa frá lýðræðinu í landinu, þá er ekki eingöngu Tyrkland í hættu.“

Hvarf Birnu hefur heltekið heila þjóð

Hvarf Birnu hefur heltekið heila þjóð

Screen Shot 2017-01-22 at 07.15.39Fjölmiðlar hafa þeirri skyldu að gegna að upplýsa almenning og miðla áfram upplýsingum um mál sem hann varða. Almenningur á rétt á slíkum upplýsingum. Oft svíður undan þeim, umfjöllun getur verið óvönduð en fréttir eru forgengilegar og þegar mikið er í húfi er ekki hægt að álasa fjölmiðlum þótt þeir fari stundum yfir strikið. Hvarf Birnu Brjánsdóttur hefur heltekið okkar fámennu þjóð. Þessi unga, góðlega og varnarlausa stúlka hefur verið í huga okkar flestra frá því að hún hvarf sporlaust s.l. laugardag. Við bíðum í ofvæni eftir fréttum og höldum í vonina í lengstu lög.
Framganga lögreglu hefur verið til fyrirmyndar; björgunarsveitirnar bregðast aldrei, almenningur hefur staðið vaktina m.a. á samfélagsmiðlum og móðir Birnu, Sigurlaug Hreinsdóttir, hefur staðið sig eins og hetja frá því hún sté fram og kallaði eftir aukinni aðstoð vegna hvarfsins.
Mín tilfinning er sú að allir hafi reynt að gera sitt besta.