by Herdís Þorgeirsdóttir | 28.10.2012 | PISTLAR & FRÉTTIR
Virt grískt tímarit hefur birt lista yfir 2059 bankareikninga í Sviss í eigu viðskiptajöfra og opinberra starfsmanna, þ.á m. forseta þingsins.
Tilgangur birtingarinnar er að sögn tímaritsins að vekja athygli á því hvort innistæðurnar komi fram á skattskýrslum í Grikklandi. Listinn er sagður að upplagi vera sá sami og Christine Lagarde núverandi yfirmaður Alþjóðagjaldeyrisins (þá fjármálaráðherra Frakklands) afhenti gríska fjármálaráðherranum 2010 til að aðstoða grísk stjórnvöld við að koma í veg fyrir gífurleg undanskot frá skatti.
Listanum ku hafa verið lekið til tímaritisins af starfsmanni svissneska bankans. Nokkrum klukkustundum eftir að tímaritið kom út var gefin út ákæra á hendur ritstjóra og útgefanda blaðsins. Hann bendir á að nær væri að ganga að eigendum reikninganna en að gera hann að sökudólgi.
Undanfarið hafa tveir fyrrum fjármálaráðherrar Grikklands komið sér hjá því að svara hver viðbrögð stjórnvalda voru við upprunlega listanum yfir bankareikninga sem Christine Lagarde afhenti þeim.
Ástandið í landinu er eldfimt enda mikill niðurskurður framundan. New York Times birtir umfjöllun um málið og segir að þessi síðasta uppákoma varpi frekari ljósi á tengslin milli kjörinna stjórnvalda og aðila í viðskiptalífi, sem er jarðvegur þeirrar spillingar sem vegur að rótum grísks samfélags. Sýnt þykir að stjórnvöld aðhöfðust ekkert þegar þau fengu listann í hendur.
Tímaritið sem birti listann setti þann fyrirvara með birtingunni að það væri ekki ólöglegt að eiga bankareikninga í Sviss. Listinn væri birtur til að vekja athygli á því hvort innistæðurnar kæmu fram á grískum skattskýrslum. Fljótlega eftir að listinn var birtur var gefinn út ákæra á hendur ritstjóranum fyrir brot á friðhelgi þeirra sem voru á listanum. New York Times segir þeirra að þeirra á meðal sé forseti gríska þingsins sem átt hafi reikning í svissneska bankanum frá 2003 með fyrirtæki í skattaskjóli í Líberiu.
Reuters greinir frá því í dag að birting „Lagarde-listans“ sé olía á eldinn í grísku samfélagi, sem er á barmi gjaldþrots og þar sem stjórnmálamenn eru rúnir trausti; þeir auðugu séu að verða auðugri á sama tíma og hinum verr settu blæði vegna niðurskurðar.
Ritstjórinn er þekktur grískur rannsóknarblaðamaður, Kostas Vaxevanis, og segir hann ákæruna á hendur sér rangláta þar eð spjótin ættu að beinast að þeim sem eru að koma miklulm fjármunum undan skatti og ráðherrunum, sem ekkert aðhöfðust þegar þeir fengu listann í hendur. Það er verið að koma sannleikanum og frjálsri blaðamennsku undir lás og slá, sagði hann í símaviðtali sem hefur farið eins og eldur um sinu um netið.
Sjá umfjöllun Guardian
by Herdís Þorgeirsdóttir | 26.10.2012 | PISTLAR & FRÉTTIR
Kínversk stjórnvöld hafa lokað á heimasíðu dagblaðsins New York Times á vefnum eftir að blaðið gerði að umfjöllun auðsöfnun fjölskyldu forsætisráðherra Kína, Wen Jiabo, en samkvæmt fréttinni ráða fjölskyldan og skyldmenni forsætisráðherrans yfir auðæfum að upphæð a.m.k. 2,7 milljörðum bandaríkjadala.
Mörg skyldmenna forsætisráðherrans hafa komist yfir mikil auðæfi eftir að forsætisráðherrans komst til valda, að sögn NYT. Níræð móðir forsætisráðherrans, sem áður var grunnskólakennari, var skráð fyrir fjárfestingu að upphæð 120 milljónir bandaríkjadala fyrir nokkrum árum.
Umfjöllun New York Times hér.
Kortlagning skyldmenna í New York Times.
Sjá frétt Guardian í morgun, 26. október.
Analysis BBC
John Sudworth / BBC News, Shanghai
Often referred to as “Grandpa Wen” by state media, the premier is one of the few senior Chinese politicians with the popular touch, usually the first to appear at the side of victims of earthquakes or other disasters as a kind of consoler-in-chief. But there have long been rumours that his decade in the job has brought more tangible benefits to his immediate family, and now the New York Times has put a figure on it.
The more than $2.7bn in controlled assets reported by the newspaper are held not by the Chinese premier himself, but by his wife, mother, siblings, children, and their in-laws. The figure though may not come as much of a shock to Mr Wen. A WikiLeaks cable dated 2007 quoted a source as saying the premier was “disgusted” by his family’s activities.
But whether he disapproves or not, the investigation shows that much of the wealth has been accumulated in areas of the economy over which he has direct authority. Mr Wen is not the only senior leader over whom that kind of suspicion lingers, but given his position, his public standing and his own championing of the anti-corruption cause, the Times report will be seen by the authorities here as highly sensitive and potentially damaging.
Bloomberg’s website is still being blocked after it published, back in June, a similar expose of the family wealth of the man tipped to be China’s next leader, Xi Jinping. It may be a while before readers in China get to see the New York Times online again.
by Herdís Þorgeirsdóttir | 24.10.2012 | PISTLAR & FRÉTTIR
24. október 1975 – 24. október 2012
“Ef stúlkum er innprentað að vera öðrum háðar; að hegða sér í samræmi við þær kröfur sem aðrar ófullkomnar mannverur gera til þeirra; og þóknast, með réttu eða röngu, valdinu – hvar endar þetta þá?”
– Mary Wollstonecraft 1759-1797
Að hugsa sjálfstætt og hafa hugrekki til að fylgja sannfæringu sinni er forsenda þess að við getum tryggt jöfn tækifæri.
Sjá grein um Mary Wollstonecraft á Vísindavef Háskóla Íslands.
by Herdís Þorgeirsdóttir | 22.10.2012 | PISTLAR & FRÉTTIR
Er að undirbúa fyrirlestur vegna ráðstefnu í einu af fyrrum Sovétlýðveldunum og því fátækasta af þeim öllum. Samtök kvenlögfræðinga hafa skipulagt ráðstefnuna. Þetta minnsta ríki Mið-Asíu er aðili að öllum helstu alþjóðlegu mannréttindasamningunum; þ. á m. samningnum um borgaraleg og stjórnmálaleg réttindi og samningnum um afnám allrar mismununar gagnvart konum. Engu að síður benda alþjóðleg mannréttindasamtök (Amnesty International; Human Rights Watch o.fl) á það að mannréttindi eru þarna lítilsvirt; spilling mikil; tjáningarfrelsi fótumtroðið og hátt í helmingur kvenna og stúlkubarna í landinu hefur sætt ofbeldi innan fjölskyldunnar.
by Herdís Þorgeirsdóttir | 16.10.2012 | PISTLAR & FRÉTTIR
Nú hefur Hillary Clinton, utanríkisráðherra Bandaríkjanna, stigið fram og segist axla ábyrgð af lélegri öryggisgæslu í sendiráði Bandaríkjanna í Benghazi þar sem sendiherra Bandaríkjanna var myrtur í síðasta mánuði (sjá frétt BBC í morgun). Hún segir að öryggisgæsla sé á hennar ábyrgð ekki Hvíta Hússins og er þetta liður í því að létta ásökunum á hendur Barak Obama en nú standa fyrir dyrum aðrar kappræður hans og hins forsetaframbjóðandans, Mitt Romneys.
Ekkert nýtt að konur axli ábyrgð og alveg ljóst að Hillary Clinton er að styrkja sig mjög í sessi. Ýmsir sjá nú eftir því að hafa ekki veitt henni brautargengi þegar frambjóðandi demókrata til embættis forseta var valinn í aðdraganda forsetakosninganna 2008. Barak Obama hefur valdið vonbrigðum og hinar miklu breytingar, sem hann boðaði þykja ekki vera í sjónmáli.
Ég átti samtal við rússneska kaupsýslumenn sem eru nú búsettir í New York og eru yfir sig hrifnir af Romney – maður sem hefur unnið sig upp og er táknrænn fyrir bandaríska drauminn; segja þeir, þessir menn sem flúðu Sovétríki kommúnismans fyrir rúmum tveimur áratugum. Á sama tíma segja Bandaríkjamenn, sem ég hitti fyrir nokkrum dögum, að ameríski draumurinn sé dauður – forsetakosningarnar nú snúist um tvo kosti, hvorugan ákjósanlegan, enda snúist þetta allt um peninga þegar upp er staðið. Hæstiréttur Bandaríkjanna hefur nýverið úrskurðað að lögaðilar, fyrirtæki, hafi á grundvelli tjáningarfrelsisákvæðis stjórnarskrárinnar rétt til að ráða úrslitum í kosningum með fjárframlögum sínum; minnir kona á, sem varð á vegi mínum og er ekki spennt fyrir kosningunum. Hún segir Obama sjálfhverfan og þroskaleysi hans komi í ljós þegar hann þarf að tjá sig án „teleprompters“.
Forsetakosningar í Bandaríkjunum eru grafalvarlegt mál en þær varpa þær einnig ljósi á yfirborðsmennsku stjórnmálanna. Ummæli Rússana um ameríska drauminn segja sína sögu. Þessir menn, sem kannski fæddust á þeim tíma þegar Krúsjeff fór úr öðrum skónum og sló í ræðupúlt á Allsherjarþingi Sameinuðu þjóðanna með rússneska babúsku sér við hlið, sem hét Nina – á meðan Bandaríkjamenn horfðu með stjörnur í augum á sinn ameríska draum holdi klæddan í John F. Kennedy og hans glæstu eiginkonu, Jacqueline í Chaneldragt.
Munurinn sem Rússar og Bandaríkjamenn standa frammi fyrir nú er ekki eins sláandi. Vladimir Putin, Mitt Romney og Barak Obama eiga það allir sammerkt að stór og sterk fyrirtæki standa að baki þeim. Ameríski draumurinn er dauður – segja margir Bandaríkjamenn. Draumurinn um hin jöfnu tækfæri er að engu orðinn þegar 1 prósent þjóðarinnar á helming alls auðsins. Hvað eiga þá 2 prósent og hvað er þá eftir handa hinum?
En frambjóðendurnir eru eins og nýstignir út úr vaxmyndasafni Madame Tussaud; spengilegir, með broshrukkur og sumir segja með hæfilegan skammt af hláturgasi áður en þeir ganga inn á vígvöll sjónvarpskappræðna, sem heimsbyggðin fylgist með. Og Nota Bene: Allir karlkyns.
Michelle, elskan, leiðinlegt að geta ekki haldið upp á tuttugu ára brúðkaupsafmælið með þér . . . takk fyrir að vera gift mér . . . lofa þér að halda upp á næsta brúðkaupsafmæli í einrúmi . . . – eitthvað í þessa veru hófst ræða Barak Obama í fyrstu sjónvarpskappræðunum vegna forsetakosninganna. Eins og hundruð milljóna séu þrúguð af áhyggjum yfir því að þau hjón hafi þurft að eyða kvöldinu í sjónvarpssal.
Þessi frambjóðendur hafa ógrynni fjár (talið að kosningarnar í heild kosti um 700 milljarða Bandaríkjadala), þeir hafa ímyndarsmiði á vakt allan sólarhringinn og samt geta þeir/hann ekki gert betur en þetta. Er það af því að teleprompterar hugsa ekki sjálfstætt og af því að ímyndarsmiðir eru jú, bara auglýsingamenn en ekki endilega frumlegir hugsuðir, hvað þá hugsjónamenn?
Þegar grannt er hlustað er minni munur á málflutningi Obama og Romneys en Obama og Hillary Clinton, sem tapaði fyrir honum á sínum tíma. Hillary Clinton talar um peningaöflin. Ég vek athygli á því og bendi kjósendum, hvar sem þeir eru, að hlusta eftir því. Þeir sem ekki minnast á peningaöflin eru á valdi þeirra og það eru ekki þannig frambjóðendur sem koma til með að þjóna lýðræðishugsjóninni um jöfn tækifæri og grundvallarréttindi.
Obama og Romney? Tværi hliðar á sömu mynt?
(Stærstu styrktaraðilarnir í bandarísku forsetakosningunum skv. BBC)
